Psikoloji ve psikiyatri alanında kullanılan testler, ruh
sağlığı uzmanları açısından önemli bilgi kaynaklarıdır.
Psikolojik danışma ve psikiyatrik değerlendirmede, testleri bir tür laboratuar çalışması olarak değerlendirmek mümkündür.
Testler; bireylerin iç dünyaları, tutumları, algıları, kişilik özellikleri gibi bir çok alanda bilgi verir. Tanı ve tedavi süreçlerinin düzgün ve doğru işleyebilmesi için testlerden elde edilen verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılan test ile klinik gözlemin ne ölçüde doğru olduğu sınanmış olur.
Standartizasyonu yapılmış testler güvenirliği yüksek veriler sağlamaktadır.
PSİKOLOJİK TESTLER
Psikolojik test uygulamaları, bireylerin potansiyellerini, yeteneklerini, yeterlilik ve yetersizliklerini, becerilerini, performanslarını, tutumlarını, güdülerini, eğilimlerini, savunmalarını, kişilik özelliklerini ve sorun alanlarını saptamaya ve gelecekte ilgili davranışlarını yordamaya olanak sağlayan sistemli bir yaklaşım biçimidir.
Rorschach
Rorschach testi kişinin ruhsal işleyiş biçimini ortaya çıkarmak, kişilik dinamiklerine ve sorun alanlarına ilişkin değerlendirme yapmak amacıyla kullanılan projektif bir testtir. Genelleme ve kategorize etmekten ziyade bireyin eşsizliğini ve zenginliğini görmek amacına hizmet eder.
Bireylerin ruhsal yapılarını değerlendirip içinde bulundukları psikolojik durumu anlayabilmek için sadece bilinçteki materyaller yeterli olmamaktadır. Bilinçdışı süreçlerin, çatışmaların ve savunmaların kişinin bilinçli davranışları, duygulanımları ve düşünce yapıları üzerinde önemli etkileri mevcuttur. Bu nedenle bireylerin ruhsal yapılarını anlayabilme çabamızda bilinçdışı süreçlerin etkisinin de değerlendirilmesi önemli yer tutmaktadır. Kişinin kendi farkındalık alanı içinde olmayan çatışmaları, görünürde yaşadığı güçlüklerin temelini oluşturabileceğinden bu çatışmaların ve bunlara karşı geliştirilen savunmaların anlaşılması bireyin ruhsal işleyiş biçimini ve bireysel süreçlerini değerlendirilmede gözden kaçırılmaması gereken alanlardır.
Rorschach testi bir anlamda bilinçdışının derinliklerine bakabilmeyi sağlamaktadır. Kişinin içsel çatışmalarına ışık tutmakla kalmayıp kullandığı savunma düzeneklerini, savunmaların işlevsellik düzeylerini, bu bağlamda bireyin sorun alanlarını yani ortaya koyduğu semptomatolojiyi değerlendirme imkanı sunmaktadır.
Ergenlik döneminde kişinin ruhsal yapılanmasının ne yönde seyrettiği ile ilgili bilgi vermesi açısından ilerde ortaya çıkması muhtemel psikapatolojik tabloyu yordamayı mümkün kılmaktadır.
Rorschach testi, ruhsal işleyiş biçimi, çatışmalar ve savunmalarla ilgili ayrıntılı değerlendirmeyi sağladığından psikoterapotik süreçte üzerinde çalışılması gereken alanların anlaşılması bakımından psikoterapi sürecini hızlandıran bir rol de üstlenebilmektedir.
Uygulama Süresi : Yaklaşık 40 dakika.
MMPI (Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri)
MMPI, kişilik özelliklerini, kişinin tutumlarını, sorun alanlarını ve nevrotik – psikotik eğilimleri değerlendiren objektif bir kişilik testidir.
MMPI bireyin kişisel ve toplumsal uyumunu objektif olarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Testin geçerlik skalaları, kişinin test alma tutumlarını değerlendirmeyi amaçlar ve testin geçerlik derecesiyle ilgili bilgi sağlar. Test 3 geçerlik, 10 klinik skalada ölçüm yapmaktadır. Klinik skalalar; hipokondriazis, depresyon, histeri, psikopatik sapma, maskulinite-feminite, paranoya, psikasteni, şizofreni, hipomani ve sosyal içedönüklük alt-testleridir. Ancak her bir alt testin birbirinden ayrı etiyolojik ya da prognostik özelliği ölçmesi beklenmemektedir. Bu nedenle testin değerlendirilmesi, yorumlanması ve raporlanması aşamaları eğitimli ve deneyimli klinik psikologlarca yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
Uygulama Süresi : Yaklaşık 90 – 120 dakika.
WAIS III – Weschler Yetişkinler İçin Zeka Ölçeği
Zekayı çoklu faktör modeline göre değerlendiren 14 alt skaladan oluşan bir testtir. Kişinin entelektüel işlevlerinin güçlü ve zayıf yönlerini ayırt edebilmeyi sağlar. Sözel ve performans alt kategorilerine ayrılmış olup sözel bölüm; kelime bilgisi, benzerlikler, aritmetik, sayı dizileri, bilgi dağarcığı, benzerlikler, ardışıklık, performans bölüm ise; resim tamamlama, basamaklar, küplerle desen, matrix, resim düzenleme, sembol arama ve parça birleştirme alt testlerinden oluşmaktadır.
Uygulama Süresi: Yaklaşık 90-120 dakika.
NÖROPSİKOLOJİK TESTLER
Bellek, dikkat, konsantrasyon, soyut düşünme, kavramsallaştırma, kategori ya da kurulumu değiştirebilme, akıl yürütme gibi kognitif fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla ayırıcı tanıya yardımcı olarak ve tedavi sürecini değerlendirmekte kullanılan testlerdir.
Nöropsikolojik testler, beyin-davranış ilişkisi temelinde; davranışın değerlendirilmesine dolayısıyla da aslında söz konusu davranışın beyindeki nöral temellerinin değerlendirilmesine olanak sağlarlar.
Nöropsikolojik testler, nörolojik ve psikiyatrik semptomların ayırt edilmesinde, farklı nörolojik hastalıkların tanınmasında yardımcıdırlar. Bellek, dikkat gibi fonksiyonlar, depresyon gibi psikolojik güçlükler karşısında etkilenebilmektedir. Bu fonksiyonlardaki işlev yitimlerinin kişinin psikolojik sürecinden mi kaynaklandığı yoksa nörolojik bir bozukluğun mu gelişmekte olduğunu ayırt edebilmek amacıyla nöropsikolojik testlerin kullanımı önem kazanmaktadır.
Ayırıcı tanıya yardımcı olması kadar bir diğer önemli husus da özellikle nöroloji alanında şlevsellikteki kaybın gidişatının izlenmesidir. Hastalık ilerliyor mu, ne hızda ilerliyor, tedavinin etkisi nedir gibi soruların net ve objektif yanıtlarının elde edilmesi nöropsikolojik ölçme ve değerlendirme ile mümkün olmaktadır.