Boşanma hiç şüphesiz bir çocuğun yaşayabileceği en sarsıcı olaylardan birisidir. Psikolojik açıdan bir gelişim ve değişim süreci içinde olduklarından, boşanma sürecinde yaşayacakları ciddi olumsuz süreçler, gelecek yaşantılarına da yansıyacaktır. Belki de evlilikten uzak duracaklar ve anne baba olmamaya farkında olmadan direnç koyacaklardır.
Boşanmış veya boşanmayı düşünen bir ebeveyn olarak, çocuklarınızın ailenizin değişen şartlarına ve bozulan evliliğinize başarı ile uyum göstermesi ve de uyumlu ve yetişkin bireyler olarak yetişmelerini sağlamak, sizin hayatınızın bu dönemini nasıl yaşayacağınıza bağlıdır. Bizler eğer evliliğin bitişine ve boşanma sürecine yeterli, iyi bir uyum sağlarsak çocuklarımız da bizi takip edeceklerdir.
Aslında analık babalık bitmez, karılık kocalık biter. Onların hem anneleri hem de babaları zaten var. Bu bir kayıpsa şayet, eşini kaybeden ebeveynlerdir. Hala siz ve diğer ebeveyn onların hayatlarında en önemli köşe taşlarısınız. Şu anda onların başlarına gelebilecek en büyük felaket hem anne hem de babalarını kaybetmiş gibi hissetmeleridir. Oysa kendilerini seven bir anne ve babalarının olduğunu hissetmek ve güvenebilecekleri akrabaları ve dostları ile aynı hayatı paylaştıklarını bilmek boşanmanın girdabından onları koruyacaktır.
Çağımızda, bir çok kişi sonuçlarına bakmaksızın, kendi gereksinimlerini karşılamayı her şeyin üstünde tutmaktadır. Oysa analık babalık bir fedakarlıktır. Bir çocuk yetiştirmek aslında ne kadar zor bir iştir. Önce karar vermek, hamilelik, kadın doğum doktorları, ultrasonlar, gebelik takipleri, doğum, geceleri en az 3 yıl uykusuz kalmak, onu hoş görmek, kızmamak, bozduğu eşyaları, kırdığı oyuncakları boşvermek, sürekli ilgilenmek, düşmemesini sağlamak, hastalıklardan korumak ve daha bir sürü şey. Tabi ki her şeyin sonunda da onun ruh sağlığı yeterince iyi bir birey olarak yuvadan uçurmak …Aslında çocuklarımıza ne büyük emek harcıyoruz da haberimiz mi yok ne?. Bu kadar emek harcadığımız evlatlarımızı boşanma sırasında heba etmek bize yakışır mı?. O zaman boşanmanın çocuklar üzerindeki etkisini en aza indirmek, esas gayeniz olmalıdır.
Evlilik aslında güçlerin birleştirilmesidir yani toplama işlemidir. Eğer evlilik bir sevişme alanı değil savaşma alanı olursa o zaman bir çıkarma olur ve mutlu olmak için yaptığınız evlilik sizi hasta eden bir yer haline gelebilir. Yani evliliğe virüs girmiştir ve tekrar format atılması gerekir. Bu da evlilik terapisi ile yapılır.
İnsanlar bir evlilik danışmanına ya da terapiste başvurmak yerine neden direk boşanmayı tercih edebilmektedirler. Bunun nedeni bir ilişkiyi doyurucu bir şekilde sürdürmek için çaba ve fedakarlık göstermeleri gerektiğine inanmamaları olabilir. Oysa yıkmak çok kolay ama yapmak çok zordur. Hiçbir evlilik sıradan olmamakta insanlar elektrik aldıkları özel insanlarla hayatlarını birleştirmektedir. Kaldı ki pek çok zorluğa göğüs gererek yapabildiğimiz bu evliliği bozduğumuzda bundan sonra evleneceksek neden onu da bozmayalım ki ?.
Eğer boşanmak bir zorunluluksa ve evliliğin artık ilerleyecek yolu kalmamışsa, evlenmek nasıl mutluluğu yakalamak için yapılıyorsa boşanmakta pekala yapılabilir. Burada önemli olan şey evliliğin meyvesi olan evlatlarımızı bu süreçten geçerken en az hasar almasına neden olacak tarzda ve gerekirse onların iyiliği için taviz vermemiz ve esnek davranmamızdır.
Çocukların sağlıklı bir benlik imgesi geliştirmesi, insanlarla kalıcı ve sevgi dolu ilişkiler kurabilmesi onların hayatlarındaki en önemli figürlere yani anne ve babalarına yakın olmalarına bağlıdır. Eğer anne ve babalar çocuklarının iyiliğini birinci plana koyarlarsa boşanma bu sürecin işleyişine engel olmaz. Evliliğin sona ermesi, oyuncuların beklemedikleri bir finali oynadıkları tiyatro oyununa benzer. Çocuklarda küçük rol oyuncuları gibidir. Eğer boşanmadan sonra ebeveyn-çocuk ilişkisi zedelenirse bu bizim sorumluluğumuzdadır.
Boşanma esnasında yapmamız gereken şeylerin bilincinde olmalıyız. Ayrı yaşamak ve boşanmanın ne anlama geldiğini çocuklarımızla konuşmalıyız. Boşanmanın onların hayatını nasıl etkileyeceğini somut ifadelerle onlara anlatmalıyız. Onların eskisi gibi her zaman sevilip ilgilenileceğine inandırmalı ve de öyle yapmalıyız. Diğer ebeveynin her türlü zorluğuna rağmen mutlu ve sıcak bir ilişki sürdürmek için onları cesaretlendirmeli ve elimizden geleni yapmalıyız. Boşandıktan sonra eski eşinizle ilişkiyi sorunsuz bir şekilde sürdürmeli, varsa da sorunları çocuklara yansıtmamalıyız. Bu da herhalde evliliğin bittiğini kabullenmekle yaratılanı Yaratandan ötürü affetmekle olur.
Çocuklarla alakalı konularda eski eşinizle iş birliği yapmalısınız. Eğer eski eşinize kininizi içinizde taşır veya arada kusarsanız evladınız için nasıl onunla iş birliği yapacaksınız?. Arada evladınız da ezilmez mi?. Oysa çocuklarımız bizim için yeri doldurulamaz varlıklardır ve onların ruh sağlığından biz sorumluyuz.
Eğer evliliğiniz bir süredir gergin ve mutsuzsa, çocuklarınızın bir şeylerin yolunda gitmediğinin farkında olmaları büyük bir olasılıktır. Kavganın bol olduğu ailelerde çocuklar, farkında olmadan anne ve babalarının ruhsal durumlarını okumayı öğrenirler. Kızgın ve mutsuz bir ebeveyne dokunmak için en uygun zamanı ayrıntılardan yola çıkarak bulabilirler. Aynı şekilde ne zaman ortalıkta olmamaları gerektiğini de bilirler. Aslında daha fazlasını yani, başlarına bir darbe yememeyi, azar işitmemeyi de becerebilirler. Bu onları erken olgunlaştırır ve körpe beyinlerine büyük yüklenmeler yapar.
Hayatlarının başından itibaren çocuklar, onlara bakan kişilere yani anne ve babalarına bağlanırlar. Bu sağlıklı gelişmenin işaretidir. Güven veren bağlılıklar ve onların kurulmasını sağlayan sevgi dolu fiziksel temaslar olmadan çocuklar normal bir şekilde gelişip olgunlaşamaz. Bundan yoksun kalan çocuklar büyüdüklerinde, kendilerini güvensiz hissederler ve kendilerinden emin olamazlar. Başka insanlarla ilişki kurmakta zorlanırlar. Bir dizi davranış bozukluğu , psikiyatrik hastalık ve kişilik sorunları yaşamaları muhtemeldir.
Eşler boşanmaya karar verip, birisi evden ve aileden ayrıldığında, çocukların var olmalarını, hayatta kalmalarını sağlayan güven duyguları sarsılır. Uzun süre bir ebeveyn tarafından ihmal edilen veya ayrı kalan çocukta üç aşamalı bir akut stres bozukluğu gelişebilir. Önce mutsuz hissederler ve olanları protesto ederler. Sonra içlerine kapanır ve üzülürler. Neşesizdirler, kilo kaybederler ve uyku sorunları yaşarlar. En sonunda konudan uzaklaşırlar ve yok olan ya da gitmiş olan ebeveynle ilgilenmeyi reddederler. Başka yetişkinlerle ilişki kurmaya çalışırken çok fazla talepte bulunabilirler.
Ailesi ile teması sürdürmeyen babalar çocuklarını üzer ve incitirler. Anne ile kalan çocukların boşanmaya uyum sağlaması, annenin stresle başa çıkabilmesine ve çocuklarının bakımını aksatmamasına bağlıdır. Çocukların bakımı için eşlerinden az çok yardım alan anneler boşandıktan sonra hayatlarını dengede tutmakta zorlanırlar. Artık iki kişinin paylaştığı sorumluluk sadece anne üzerine kalır. Böylece depressif bozukluklara zemin hazırlanmış olur.
Çocuklarınızı boşanma konusuna hazırlarken, aranızdaki sorunlar ve ayrılma kararınız da hiç bir şekilde sorumlu olmadıklarını açıkça belirtmelisiniz. Çocuklar özellikle küçük olanlar mantıklı ve mantıksız birçok nedenden dolayı anne ve babalarının ayrılmalarına sebep olduklarını düşünürler. Kötü bir karne, ayrılan ebeveynle kavga, bozdukları bilgisayar veya bir ebeveynin cebinden yürütülen bir miktar para onlara ayrılık kararının kendi suçları olduğunu düşündürebilir.
Ayrılık kararı anne ve babanın her ikisinin olduğu bir ortamda birisi tarafından şöyle söylenebilir. Hepimizin bir arada yaşamaya devam etmesini isterdim ama bu imkansız. Onun için ben anneniz, bu şartlarda sizin için en iyisinin onunla burada kalmanız olduğuna karar verdik. Böylece okulunuzu değiştirmek zorunda kalmayacak ve arkadaşlarınızla bir arada olmaya devam edeceksiniz. Benimle de bol bol birlikte olacaksınız.
Ayrı yaşama ve boşanma nedeni ile çocukların taşınmak zorunda kalmaması daha iyi olur. Hayatlarındaki duygusal ortam karışıkken, alıştıkları evin tanıdık düzeni yeni gelişmelere ayak uydurmalarını kolaylaştırır. Her iki ebeveynde çocuklarını sevdiğini, onlara bakmaya devam edeceklerini hangi yaşta olursa olsun ısrarla belirtmelidirler.
Görüldüğü üzere boşanma süreci oldukça dikkatli yönetilmesi gereken bir süreçtir ve çocuklarımızın ruhsal dengesinin bozulmaması her iki ebeveynin sorumluluğundadır. Bu süreçte deneyimli bir uzmandan danışmanlık alınması Amerikayı tekrar keşfetmekten korur bizleri.